2024-03-27
Ludność Wysp Owczych
Dane na dzień 1 lutego 2024 ...
więcej >>>

2024-03-20
Nordyckie opowieści
Książka o legendach z Islandii, Norwegii i Wysp Owczych ...
więcej >>>

2024-03-17
Grindavík: erupcja po raz czwarty
Ewakuacja Blue Lagoon ...
więcej >>>

2024-03-11
Bornholmslinjen: rekord przewozów
Ponad 2 miliony pasażerów rok do roku ...
więcej >>>

2024-03-08
Szwecja dołącza do NATO
Wielki dzień dla Szwedów i sojuszu ...
więcej >>>

2024-03-07
Skandynawia na targach ITB 2024
Berlin: największe targi turystyczne na świecie ...
więcej >>>

2024-03-05
Konkurs Scandlines i Zewu Północy
Nagroda: rejs promem Scandlines ...
więcej >>>

2024-03-03
Klimarådet: podatkami w rolnictwo
Niepewna przyszłość duńskich farmerów ...
więcej >>>

2024-02-25
Skania: protest szwedzkich farmerów
Przeciw spadających dochodom i biurokracji ...
więcej >>>

2024-02-23
Dania: 10 lat wsparcia dla Ukrainy
Dwustronne porozumienie ws bezpieczeństwa ...
więcej >>>

2024-02-22
Szwecja-Ukraina: rekordowa pomoc wojskowa
Amunicja, łodzie bojowe, systemy przeciwlotnicze ...
więcej >>>

2024-02-15
Øresundsbron: są powody do zadowolenia
Podsumowanie ruchu na największej przeprawie Skandynawii ...
więcej >>>

2024-02-13
Pożar w Liseberg Oceana Vattenvärld
Dramat w Göteborgu ...
więcej >>>

2024-02-12
Alexander Stubb nowym prezydentem Finlandii
Kolejne zwycięstwo fińskiej centroprawicy ...
więcej >>>

2024-02-10
Szwecja: będą strefy kontroli
Walka z przestępczością zorganizowaną ...
więcej >>>

2024-02-08
Islandia, Grindavík: erupcja po raz trzeci
Znów gorąco na półwyspie Reykjanes ...
więcej >>>

2024-02-06
Dueodde i dwie inne plaże Północy w światowym TOP100
Nowa publikacja Lonely Planet „Best Beaches” ...
więcej >>>

2024-02-05
Magazyn Skandynawski "Zew Północy" nr 43
Wyspa Jamesa Bonda i inne ciekawostki ...
więcej >>>

archiwum wiadomości  

2022-06-23

Sankthansaften, Sankt Hans, Midsommar

Tradycje świętojańskie na Północy

Siły przyrody czczone były już w społecznościach prehistorycznych na całym świecie. Kult słońca zajmował w dawnych wierzeniach szczególną pozycję, także w Skandynawii - regionu o ciemnej, długiej i ostrej zimie. Potwierdzają to znaleziska archeologiczne, jak np. symbole solarne, częsty motyw rytów naskalnych. Nic zatem dziwnego, że przesilenia słońca: letnie i zimowe, wyznaczające początek i koniec okresu zimowego były dniami szczególnie świętowanymi.

Kościołowi nie udało się wyplenić tych pogańskich tradycji, więc zaadoptował je do własnych celów. Pogański Yul (przesilenie zimowe) stał się Bożym Narodzeniem, a w letnich obrzędach pojawiła się postać św. Jana.

Przesilenie letnie - noc św. Jana - jest do dziś bardzo ważnym wydarzeniem w Skandynawii. Jego obchody nawiązują do pogańskiego kultu nie tylko słońca, ale także płodności oraz wiary w moc wody i ognia.

Mimo skandynawskiej językowej i historyczno-kulturowej wspólnoty, obchodzone jest ono w różny sposób.

Szwedzki Midsommarafton, w wigilię św. Jana - to tańce i śpiewy (często popularne piosenki dla dzieci) wokół wysokiego słupa lub rodzaju drzewka midsommarst?ng, udekorowanego wieńcami kwiatów. Zwyczaj ten dotarł ponoć z Niemiec już ok. XIV w. Wiankami z kwiatów przyozdobione są także głowy kobiet i dzieci, uczestniczących we wspólnej zabawie, często w strojach ludowych.

Po tańcach - posiłek. Zgodnie z dość nową, zaledwie stuletnią tradycją, jest to marynowany śledź, z obficie posypaną szczypiorkiem kwaśną śmietaną i młode ziemniaki z koperkiem oraz kieliszek (lub kilka) szwedzkiej okowity i piwo przy kolejnych śpiewach. Na deser - koniecznie świeże truskawki!

W sąsiedniej Danii (i Norwegii) noc świętojańska - Sankthansaften - to noc palenia wielkich ognisk - sankthansb?l - z wrzuconymi do nich kukłami czarownic. Od wieków wierzono bowiem w moc ognia, oczyszczającą zwierzynę domową, pola i przyszłe zbiory ze Zła, którego symbolem stała się czarownica.

Obecnie, rozpalenie takiego ogniska często poprzedza krótkie przemówienie lokalnego prominenta. Po nim następuje wspólne śpiewy przy ognisku, początkowo bardzo uroczyste, lecz w miarę wypijanych butelek piwa coraz weselsze, a nawet frywolne.

W Danii nie ma tradycji kulinarnych związanymi z tym świętem.

W Szwecji podobne ogniska - choć bez czarownic - palone są kilka tygodni wcześniej, w noc Walpurgii 30 kwietnia.

Z dawnych tradycji ludowych, wspólną w obu krajach była wiara, że właśnie tej nocy przyroda ma magiczną moc. Dziewczęta w Szwecji mogły zobaczyć we śnie swojego przyszłego małżonka, jeśli umieściły pod poduszką siedem rodzajów świeżo zerwanych kwiatów. Duńskim pannom na wydaniu wystarczał jeden. Za to mogły także ujrzeć przyszłego małżonka w lustrze wody lub śpiąc na nadwodnej łące. Groził im jednak świętojański wąż, który miał zwyczaj pełzać tej nocy po ziemi i "czynić panny brzemiennymi".

Obecnie, bardziej huczne obchody tego święta często przenoszone są w obu krajach na najbliższą sobotę.

Tekst: Maria Tuniszewska-Ringby, R?nne (Bornholm),
e-mail: mtr (at) bornholmsmuseum.dk, tel. +45 56 95 07 35, www.bornholmsmuseum.dk

wcześniejszy news archiwum wiadomości

  © 2002-2019 by PCIT TRAMP, Szczecin      Opieka techniczna: IKSik.net
Ta strona używa ciasteczek (ang. cookies) w celu umożliwienia składania zamówień oraz do badania oglądalności strony.
Aby dowiedzieć się czym są ciasteczka odwiedź stronę wszystkoociasteczkach.pl
Jeśli nie wyrażasz zgody na wykorzystywanie ciasteczek na tej stronie, zablokuj je w opcjach Twojej przeglądarki internetowej.